Quyosh tili nazariyasi - Sun Language Theory

The Quyosh tili nazariyasi (Turkcha: Güneş Dil Teorisi) edi a Turk millatchi lingvistik qalbaki ilmiy yilda ishlab chiqilgan gipoteza kurka 30-yillarda barcha insoniyatni taklif qilgan tillar bitta protonning avlodlariTurkiy asosiy til. Nazariya shuni ko'rsatdiki, chunki bu asosiy til yaqin edi fonematik turk tiliga o'xshashlik, boshqa barcha tillar asosan turkiy ildizlardan kelib chiqishi mumkin. Nazariyaga ko'ra, quyoshning qudratliligi va uning hayotbaxsh fazilatlariga salom berishni istagan O'rta Osiyo ibodatchilari buni ma'nosiz tinimsiz so'zlarni marosim so'zlashuvlarining izchil to'plamiga aylantirish orqali amalga oshirdilar va til tug'ildi, shu sababli bu nom .^[1]

Kelib chiqishi

Nazariyaga ta'sirlar quyidagilarni o'z ichiga oladi:

g'oyalari Frantsuzcha tarixchi Hilaire de Barenton Barcha tillarning kelib chiqishi "L'Origine des Langues, des Religions et des Peuples" da ifodalangan. ierogliflar va mixxat yozuvi tomonidan ishlatilgan Shumerlar^[2]

bir qog'oz Avstriyalik tilshunos Hermann F. Kvergić ning Vena "La psychologie de quelques éléments des langues Turkes" ("Ba'zi elementlarning psixologiyasi Turkiy tillar ")^[3]

Turkiya Respublikasining asoschisi va birinchi prezidenti, Mustafo Kamol Otaturk, nafaqat nazariyani rasmiy qo'llab-quvvatladi va moddiy qo'llab-quvvatladi^[4] lekin o'zi ham uning rivojlanishiga juda muhim hissa qo'shgan, ammo "u eshakning barcha ishlarini bajarmagan".^[5]

Tenets

1936 yilda tasvirlanganidek Nyu-York Tayms yangi ochilgan Til, tarix va geografiya maktabining o'quv dasturiga oid maqola Anqara universiteti, nazariya^[2]

shumerlar, turklar bo'lib, O'rta Osiyoda kelib chiqqan, barcha tillar ham o'sha erda paydo bo'lgan va birinchi navbatda turklar tomonidan qo'llanilgan deb da'vo qilmoqda. Aslida birinchi til shu tarzda vujudga kelgan: tarixgacha bo'lgan odam, ya'ni turklar eng ibtidoiy bosqichda, quyoshning hayotga ta'siri shunchalik ta'sirlanibdiki, u undan xudo qilib, hamma yaxshilik va yomonlikni targ'ib qilgan. . U erdan unga yorug'lik, zulmat, iliqlik va olov keldi, shu bilan vaqtning barcha g'oyalari: balandlik, masofa, harakatlanish, kattalik bilan bog'liq edi va uning his-tuyg'ularini ifoda etdi. Shunday qilib, quyosh berilgan birinchi narsa edi. Bu "ag" edi (agh deb talaffuz qilinadi) va ushbu hecadan bugungi kunda ishlatilayotgan barcha so'zlar kelib chiqadi. Qisqacha aytganda, bu "quyosh tili" haqidagi nazariya va yangi turk tarixi tushunchasi bilan yangi Angora maktabida o'qitiladi.

Xulosa qilib aytganda, tsivilizatsiya va insoniy tillarning kelib chiqishi haqidagi geliosentrik qarashga asoslanib, nazariya turk tili barcha tsivilizatsiyalashgan tillardan kelib chiqqan til deb da'vo qildi.^[6]

Amaliyoti orqali soxta turkcha etimologiyalar bilan ta'minlangan ba'zi so'zlar goropizm edi Xudo, turkchaga tegishli kut (marhamat); Axborotnomasi dan qo'ng'iroq (yoddan o'rganish); Elektr dan Uyg'ur yaltrik (porlash).^[5]^[7] Tilshunos G'ilod Tsukermanning so'zlariga ko'ra, "Quyosh tili nazariyasi tomonidan qabul qilingan bo'lishi mumkin Otaturk turk tili ma'murlari ildiz otishga muvaffaq bo'lmagan arab va fors so'zlarini qonuniylashtirish uchun. Ushbu harakat har qanday yabancılaşma / qarz so'zi uchun neologizmni ta'minlamaganligi uchun qoplandi. "^[8]

Shuningdek qarang

Izohlar

^ Aytürk, İlker (2004 yil noyabr). "Turk tilshunoslari G'arbga qarshi: Otaturk Turkiyasidagi lingvistik millatchilikning kelib chiqishi". Yaqin Sharq tadqiqotlari. 40 (6): 1–25. doi:10.1080/0026320042000282856. hdl:11693/49528. ISSN 0026-3206. OCLC 86539631.
^ ^a ^b "Turklar yangi nazariyalarni o'rgatishadi". Nyu-York Tayms. Istanbul. 1936-02-09.
^ Laut, Jens Piter (2002). "Noch einmal zu doktor Kvergić" (PDF onlayn nashr qilingan). Turkiy tillar (nemis tilida). 6: 120–133. ISSN 1431-4983. OCLC 37421320. Olingan 2007-12-05.
^ Qarang Speros Vryonis. Turkiya davlati va tarixi: Clio Grey Wolf bilan uchrashadi, 2-nashr. Saloniki: Bolqon tadqiqotlari instituti, 1993 y.
^ ^a ^b Lyuis, Jefri (2002). Turk tili islohoti: halokatli muvaffaqiyat. Oksford universiteti matbuoti.
^ Cemal Kafadar (1996.). Ikki dunyo o'rtasida: Usmonli davlatining qurilishi. Kaliforniya universiteti matbuoti. P. 163.
^ Lyuis, Jefri (2002 yil 11 fevral). "Turk tili islohoti: halokatli muvaffaqiyat". http://www.turkishlanguage.co.uk/. Istanbuldagi Shvetsiya tadqiqot instituti: Jarring ma'ruzasi. Tashqi havola | veb-sayt = (Yordam bering)
^ Tsukermann, G'ilad (2003), "" Isroil ibroniychasida til bilan aloqa va leksik boyitish ", Houndmills: Palgrave Macmillan, ISBN 1-4039-1723-X, p. 165.

Qo'shimcha o'qish

Arkman, Ceren (2006), Tarixning Turkiya tezisining boshlanishi: Yaqin matn tahlili (PDF), M.A. tezis, Sabanci universiteti, dan arxivlangan asl nusxasi (PDF) 2007 yil 6 martda, olingan 2007-12-05
Aydingun, Ayşegül; Aydingun, Ismoil (2004). "Turk milliy o'ziga xosligi va turkligini shakllantirishda tilning o'rni". Millatchilik va etnik siyosat. 10 (3): 415–432. doi:10.1080/13537110490518264. ISSN 1353-7113. OCLC 86549020.
Dilaçar, Agop (1936). Les basic Bio-Psychologiques de la Théorie Güneş Dil. Istanbul: Fazilet Basimevi. OCLC 162658746. (frantsuz va turk tillarida)
Karpat, Kamol H. (2004). Turkiya siyosati va jamiyatiga oid tadqiqotlar: tanlangan maqolalar va insholar. Yaqin Sharqning ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy tadqiqotlari, jild. 94. Leyden, Niderlandiya va Boston, MA: Brill. ISBN 978-90-04-13322-8. OCLC 52334897.
Kibris, Guldeniz (2005), Turklikni yaratish: Gök-Boru orqali turk millatchiligini tekshirish (PDF), M.A. tezis, Sabanci universiteti, dan arxivlangan asl nusxasi (PDF) 2010 yil 19 yanvarda, olingan 2007-12-05
Lyuis, Jefri (1999). Turk tili islohoti: halokatli muvaffaqiyat. Oksford: Oksford universiteti matbuoti. ISBN 978-0-19-823856-0. OCLC 41137543.
Pulton, Xyu (1997). Top shapka, kulrang bo'ri va yarim oy: turk millatchiligi va turk respublikasi. London: C. Hurst & Co. ISBN 978-1-85065-326-4. OCLC 37787056.
Shou, Vendi M.K. (2004). "Kimning xetlari va nima uchun? Til, arxeologiya va asl turklar uchun izlanish". Maykl L. Galatida; Charlz Uotkinson (tahrir). Diktatura ostidagi arxeologiya. Nyu-York: Kluwer Academic / Plenum nashriyotlari. pp.131 –154. ISBN 978-0-306-48508-4. OCLC 54685395.
Vryonis, Speros (1993). Turkiya davlati va tarixi: Clio Grey Wolf bilan uchrashadi, 2-nashr. Saloniki: Bolqon tadqiqotlari instituti.
Vebster, Donald Everett (1939). Otaturk Turkiyasi: turkiy islohotdagi ijtimoiy jarayon. Filadelfiya, Pensilvaniya: Amerika siyosiy va ijtimoiy fanlar akademiyasi. OCLC 404655.
Quyosh tili nazariyasining asosiy g'oyalari (turk tilida)
1936 yil Quyosh tili komissiyasining hisoboti (turk va fransuz tillarida)

[1] Aytürk, İlker (2004 yil noyabr). "Turk tilshunoslari G'arbga qarshi: Otaturk Turkiyasidagi lingvistik millatchilikning kelib chiqishi". Yaqin Sharq tadqiqotlari. 40 (6): 1–25. doi:10.1080/0026320042000282856. hdl:11693/49528. ISSN 0026-3206. OCLC 86539631.

[nytimes-2] "Turklar yangi nazariyalarni o'rgatishadi". Nyu-York Tayms. Istanbul. 1936-02-09.

[3] Laut, Jens Piter (2002). "Noch einmal zu doktor Kvergić" (PDF onlayn nashr qilingan). Turkiy tillar (nemis tilida). 6: 120–133. ISSN 1431-4983. OCLC 37421320. Olingan 2007-12-05.

[4] Qarang Speros Vryonis. Turkiya davlati va tarixi: Clio Grey Wolf bilan uchrashadi, 2-nashr. Saloniki: Bolqon tadqiqotlari instituti, 1993 y.

[LewisTLRbook-5] Lyuis, Jefri (2002). Turk tili islohoti: halokatli muvaffaqiyat. Oksford universiteti matbuoti.

[6] Cemal Kafadar (1996.). Ikki dunyo o'rtasida: Usmonli davlatining qurilishi. Kaliforniya universiteti matbuoti. P. 163.

[LewisTLRlecture-7] Lyuis, Jefri (2002 yil 11 fevral). "Turk tili islohoti: halokatli muvaffaqiyat". http://www.turkishlanguage.co.uk/. Istanbuldagi Shvetsiya tadqiqot instituti: Jarring ma'ruzasi. Tashqi havola | veb-sayt = (Yordam bering)

[8] Tsukermann, G'ilad (2003), "" Isroil ibroniychasida til bilan aloqa va leksik boyitish ", Houndmills: Palgrave Macmillan, ISBN 1-4039-1723-X, p. 165.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Turk millatchiligi
Mafkura	Turonizm Pan-turkizm Turklashtirish Idealizm (Turkiya) Quyosh tili nazariyasi Kemalizm Otaturk shaxsiyatiga sig'inish Irqchilik Taksim
Tashkilotlar	9 sentyabr jabhasi Milliy huquqlarni himoya qilish uyushmasi Qora to'da Chuqur davlat Kulrang bo'rilar Kuva-yi Milliye Turk qasoschilar brigadasi Turk ocaklari Turk qarshilik ko'rsatish tashkiloti Turkiya yoshlar ittifoqi
Siyosiy partiyalar	Yosh turklar (Usmonli imperiyasi) Ittifoq va taraqqiyot qo'mitasi (Usmonli imperiyasi) Respublika xalq partiyasi (1923–1944) Millat partiyasi (1948) Respublika qishloq aholisi milliy partiyasi Millat partiyasi (1962) Milliyatchi harakat partiyasi Millat partiyasi (1992) Ishchilar partiyasi (chap qanot) Buyuk Ittifoq partiyasi Yorqin Turkiya partiyasi Mustaqil Turkiya partiyasi Vatan partiyasi Xalq ko'tarilish partiyasi Milliyatchi va konservativ partiya Huquqlar va tenglik partiyasi Milliy partiya Milliyatchi Turkiya partiyasi Vatanparvarlik partiyasi (chap qanot) Yaxshi partiya Ötüken ittifoq partiyasi
Odamlar	Ziyo Gökalp Talaat Posho Enver Pasha Ömer Seyfettin Noman Chelebicihan Mehmet Emin Yurdakul Yusuf Akçura Ahmet Ağaoğlu Zeki Velidi Tog'an Riza Nur Papa Eftim I Nihal Otsiz Nejdet Sanchar Mustafo Kamol Otaturk Mahmut Esat Bozkurt Alparslan Turkesh Abulfaz Elchibey Muhsin Yazıcıoğlu Gyun Sazak Attila Ilhan Doğu Perinçek Gökçe Fyrat Chulhaoğlu Kamol Kerinchsiz Usmon Pamukoğlu Meral Akşener Yusuf Halaçoğlu Umid Özdağ
Tarixiy voqealar	Adanadagi qirg'in 1913 yil Usmoniylar davlat to'ntarishi Yunon genotsidi Arman genotsidi Ossuriya genotsidi Turkiya mustaqillik urushi Elza Niego ishi Zilan qatliomi 1934 yil Frakiya pogromlari Istanbul pogromi Tilliyadagi jang Istanbullik yunonlarni haydab chiqarish Turklarning Kiprga bosqini Turkiyadagi siyosiy zo'ravonlik Marash qatliomi Kamol Turklerning o'ldirilishi 1995 yil Ozarbayjonda davlat to'ntarishiga urinish Xrant Dinkin o'ldirilishi Alfortville shahrida armanlarning genotsidini yodga olish bombalari 2005 yil Istanbul pogrom ko'rgazmasiga hujum
Siyosatlar	Otaturk islohotlari Geografik nom o'zgaradi Kredit so'zlar o'zgaradi Hayvonlarning nomi o'zgaradi 1934 yilgi ko'chirish to'g'risidagi qonun Varlık Vergisi Yigirma sinf Fuqaro, turkcha gapiring! Armaniston mulkini musodara qilish Familiya to'g'risidagi qonun 301-modda Men turkman deydigan kishi qanchalar baxtlidir Suverenitet so'zsiz Millatga tegishli Arman genotsidini rad etish Şehitler ölmez vatan bölünmez!